Wobźěłał Robert Lorenz
Statistika łužyskich Serbow (Budyšyn/Bautzen, 1886) Arnošta Muki jo jaden z nejwuznamnjejšych a nejstatkownjejšych tekstow serbskeje wědomnostneje publicistiki 19. stolěśa. Twóŕba z pjera jadnogo z centralnych akterow młodoserbskego gibanja wóznamjenijo zachopjeńk serbskorěcneje sociologije, stoj pak w tradiciji staršeje ludneje a krajneje statistiki. Rownocasnje móžomy ju wobglědowaś ako sorabistiski ludowědny klasikaŕ w naslědnistwje Heinricha Riehla, kótaremuž jo jano felujuce pśestajenje do nimšćiny zawoborało wažne městno w stawiznach ludowědy w nimskem rumje.
Muka jo se ze swójeju studiju procował wó wobšyrne statistiske registrěrowanje a sociologiske a ludowědne wopisowanje serbskeje ludnosći Łužyce na proze industrializacije. Jogo knigły su pak teke mjeńšynowopolitiski rozestajański spis a pedagogiski traktat wó skomuźenjach resp. wótwórjonem zadoranju dalej dawanju serbskeje rěcy w cerkwi a šulach ze strony tencasnych nimskich zastojnstwow.
Kulturnoteoretiski se Muka zarědujo se swójim glědanim na serbsku kulturu do konserwatiwno-skeptiskego tona ludowědneho mainstreama swójogo casa. Serbske žywjenje zda se jomu jano we wótzamknjonych wejsańskoburskich swětach móžne, kótarež su wót industrializacije, pśidrogowanja a zawodoweje mobilizacije do dalokeje měry izolěrowane a wóstanu w dušepastyŕskem woplěwanju cerkwje. Pśeśiwnej swěta k tomu stej jomu fabrika a wjelike město. W swójej definiciji serbskeje identity pśez serbskorěcne zamóžnosći akceptěrujo pak zasadnje teke zwenkastojecego do togo idealizěrowanego ako wobgrozony wopisanego wejsańskoserbskego swěta.
Nimski pśełožk namakajośo how.
Pśewódne teksty
Zur Konzeption von Arnošt Mukas „Statistika łužiskich Serbow“
Sorbisches Volk und Sorbische Kultur in Arnošt Mukas „Statistika łužiskich Serbow“
Zur Rezeption und Wirkungsgeschichte der „Statistika łužiskich Serbow“